Co zrobić, gdy rodzic, u którego dziecko przebywa odmawia drugiemu z rodziców spotkań z dzieckiem, nawet gdy sposób odbywania kontaktów jest uregulowany w wyroku sądowym? Albo gdy rodzic uporczywie nie oddaje dziecka dobrowolnie po upływie okresu czasu, na jaki dziecko zostało mu oddane? Albo gdy rodzic, któremu kontaktów całkowicie zakazano narusza ten obowiązek?
Pomocny będzie tzw. wniosek o wykonanie kontaktów. Zgodnie z art. 598 ze znaczkiem 15 k.p.c. „jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku”. To samo tyczy się osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oraz osoby, której tego kontaktu zakazano. Przekładając to na język potoczny – jeżeli jeden z rodziców utrudnia drugiemu rodzicowi spotkania z dzieckiem, to Sąd na wniosek tego drugiego rodzica nałożyć na rodzica utrudniającego kontakty, obowiązek zapłaty określonej kwoty pieniędzy za każde z osobna utrudnianie spotkania z dzieckiem. Określona przez sąd kwota pieniędzy ma być zapłacona bezpośrednio rodzicowi, którego prawo do kontaktu z dzieckiem zostało naruszone.
Wniosek o zagrożenie nakazaniem zapłaty odpowiedniej kwoty pieniężnej składa się do sądu rejonowego wydziału rodzinnego, właściwego dla miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu dziecka, wniosek podlega opłacie w wysokości 40 zł. Postępowanie dotyczące wykonywania kontaktów można wszcząć nie tylko przeciwko rodzicowi, ale również przeciwko rodzeństwu, dziadkom, powinowatym w linii prostej oraz innym osobom, które sprawowały przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem.
Postępowanie o wykonanie kontaktów z dzieckiem jest dwuetapowe. Etap pierwszy polega na zagrożeniu nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, skierowanym do osoby, która nie wykonuje lub niewłaściwie wykonuje ciążące na niej obowiązki. Warunkiem niezbędnym, aby móc skutecznie skierować do sądu wniosek o egzekucję kontaktów z dzieckiem, jest dysponowanie dokumentem regulującym kontakty. Takim dokumentem jest wykonalne orzeczenie sądu regulujące kontakty z dzieckiem lub ugoda zawarta przed sądem lub mediatorem. W postanowieniu kończącym postępowanie w tym etapie, sąd wprost wskaże, jaką kwotą pieniędzy będzie musiał zapłacić rodzic za każde naruszenie kontaktów z dzieckiem. Żaden przepis nie określa wysokości sumy pieniężnej, której można żądać, ani też górnej lub dolnej jej granicy. Sąd powinien mieć na uwadze sytuację materialną osoby obowiązanej do zapłaty, ale także dobro dziecka, zamiar, rodzaj oraz okoliczności naruszania obowiązków. Ten dokument uprawnia rodzica do ewentualnego zainicjowania etapu drugiego, a więc do żądania zapłaty odpowiedniej sumy pieniędzy przez rodzica utrudniającego kontakty z dzieckiem.
Etap drugi uregulowany jest w art. 598 ze znaczkiem 16 k.p.c. – „jeżeli osoba, której sąd opiekuńczy zagroził nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, nie wypełnia nadal swego obowiązku, sąd opiekuńczy nakazuje jej zapłatę należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do liczby naruszeń”. Można żądać zapłaty za naruszenia kontaktów już dokonane, a więc nie można żądać zapłaty za ewentualne naruszenia kontaktów w przyszłości. To na rodzicu żądającym zapłaty spoczywa obowiązek udowodnienia ilości dokonanych naruszeń, jak i zawinionego działania drugiego rodzica. Żądana kwota zapłaty powstanie przez pomnożenie liczby naruszeń przez kwotę wskazaną przez sąd w orzeczeniu o zagrożeniu nakazem zapłaty.
Nasi prawnicy oznaczając wysokość sumy we wniosku mają zawsze na uwadze to, aby suma ta była skuteczna, czyli na tyle dotkliwa, aby przymusiła stronę przeciwną do wykonania ciążących na niej obowiązków.
